Στο σχετικό άρθρο του συντάγματος της Ελληνικής Πολιτείας
αναφέρεται ρητά ότι δικαίωμα σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης έχουν όλοι οι
Έλληνες πολίτες ανεξαιρέτως. Η αντίστοιχη όμως διατύπωση του καταστατικού χάρτη
του ΟΗΕ προχωρεί περισσότερο της ημετέρας. Εκεί δηλαδή που στο άρθρο του
συντάγματος μας υπάρχει τελεία, στον καταστατικό χάρτη του ΟΗΕ υπάρχει κόμμα
και η διατύπωση τελειώνει με τη φράση “on the basis of merits”.
Η φράση αυτή αποδίδεται στα Ελληνικά “στη βάση της αξιοκρατίας”.
Δηλαδή, στη βάση των ικανοτήτων, δεξιοτήτων, βαθμού εκπαίδευσης αλλά και
ιδιαίτερων χαρακτηριστικών που διαθέτει κάθε χωριστός άνθρωπος, όπως η
εργατικότητα, η βούληση, το πείσμα, η προσαρμοστικότητα σε νέες καταστάσεις και
συνθήκες, η αντίληψη και οι δυνατότητές του. Επιπλέον, στη βάση των αρχών με
τις οποίες πορεύεται στη ζωή και κοινωνικοποιεί τις ιδέες και τις φιλοδοξίες
του, και από τη συμμετοχή του στη δημιουργία και την ανελικτική πορεία του
ανθρώπινου είδους.
Νομίζω, ότι η τοποθέτηση της αξιοκρατίας ως προσωπικής και κοινωνικής
αρχής δεν χρειάζεται περισσότερο εμβάθυνση και υποστήριξη. Απλά,
εκείνο που μας χρειάζεται είναι η αποδοχή της και η βούληση και ίσως μερικές
φορές η γενναιότητα να την επιβάλλουμε σ’ όλες τις εκφράσεις και διαβαθμίσεις
της οργανωμένης “πολιτικής” και κοινωνικής ζωής μας.
Εύκολα επίσης διαπιστώνουμε ότι στην πράξη, η αξιοκρατία πολύ λίγο ίσχυσε
στη χώρα μας όσον αφορά τη δημόσια διοίκηση. Στον ιδιωτικό τομέα τα πράγματα
είναι πιο καθαρά εφ’ όσον αν κάποιος δεν ανταποκρίνεται στα καθήκοντά του δεν
μπορεί να μείνει για καιρό στη θέση του. Το γεγονός αυτό βέβαια δημιούργησε και
εξακολουθεί να δημιουργεί διάφορες δυσάρεστες παρενέργειες, τις οποίες είμαστε
αναγκασμένοι να υποστούμε ως σύνολο ανεξάρτητα του βαθμού στον οποίο
συμμετείχαμε στη διαμόρφωση της υφιστάμενης κατάστασης.
Πολύ συχνά ακούμε και διαβάζουμε για παθήματα, επιδείξεις ανικανότητας και
κακώς νοούμενης υπηρεσιακής νοοτροπίας, παραλήψεις και ανεπάρκειες, και όλα
αυτά να αποτελούν τον κανόνα. Ξέρω επίσης ότι υπάρχουν δικαιολογίες και άλλοθι.
Το περισσότερο σοβαρό από αυτά είναι ότι οι Ελληνικές αρχές είναι γενικά
ανέτοιμες να αντιμετωπίσουν τις νέες δύσκολες από κάθε άποψη συνθήκες.
Αλήθεια, πόσο καλύτερα θα ήταν τα πράγματα αν είχαμε άλλου είδους
προσέγγιση. Δηλαδή, αν άξια και ικανά στελέχη χειριζόταν τις υποθέσεις που μας
αφορούν. Είμαι σίγουρος ότι αν δεν είχαμε πέσει στην παγίδα της νοοτροπίας των
“δικών μας παιδιών”, ο εκσυγχρονισμός και η προσαρμογή θα είχε γίνει έγκαιρα με
όλες τις ευεργετικές συνέπειες για όλους μας.
Γ.Τ